Báo VTV4: Bá Thị Châm – nhà khoa học nâng tầm cây thuốc Việt

Ứng dụng công nghệ nano để bào chế hoạt chất trong cây thuốc cổ truyền Việt Nam, Thạc sỹ Bá Thị Châm (Viện Hóa học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) là người nâng tầm giá trị của cây thuốc Việt.

Với thành quả nghiên cứu tạo các sản phẩm chất lượng chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng, nhà nữ khoa học đã nhận Giải thưởng phụ nữ sáng tạo năm 2017 do Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam trao tặng.

Được đào tạo chuyên ngành sinh học, chuyên sâu về hóa sinh học, nên khi về làm việc ở Viện Hóa học, Thạc sỹ Bá Thị Châm được giao nhiệm vụ là người đầu tiên xây dựng Phòng thử nghiệm hoạt tính sinh học (nay là phòng Hóa sinh ứng dụng, Viện Hóa học) để thực hiện các phép thử hoạt tính sinh học của cây thuốc.

Năm 2005, chị Bá Thị Châm được cử sang Vương quốc Bỉ, sau đó là Nhật Bản, Hàn Quốc, Italia để nghiên cứu xây dựng các phép thử nghiệm về hoạt tính sinh học, công nghệ vật liệu nano…Tại đây, chị được tiếp cận với những phòng thử nghiệm hoạt tính hiện đại hàng đầu, nơi nhận các mẫu hoạt chất từ thiên nhiên và thậm chí cả hoạt chất hóa học tổng hợp được gửi đến từ khắp thế giới.

Kết hợp với việc tìm hiểu các hoạt chất của thảo dược trong các công bố, sách chuyên ngành trong và ngoài nước, những nghiên cứu của thế giới đến những kinh nghiệm của cha ông, chị Châm đã biết được chính xác chất nào hoặc nhóm chất nào trong cây có tác dụng chính, cùng với đặc điểm về mặt hóa học, vật lý để tinh chế chúng.

Theo Thạc sỹ Bá Thị Châm, Đông y nói chung có những bài thuốc dân gian lên đến 30 vị (loại cây thuốc). Đây sẽ là một cơ hội lớn cho Đông y phát triển. Điều quan trọng là phải tìm ra cách bào chế mới để có thể hạn chế tối đa những nhược điểm trong bài thuốc đông y, từ đó nâng cao hiệu quả trong việc phòng và hỗ trợ điều trị bệnh.

Lợi thế từ “ngân hàng dữ liệu các hoạt chất thảo dược”, trong quá trình tham gia nhiều cuộc hội thảo, tiếp xúc với các chuyên gia nước ngoài, Thạc sỹ Bá Thị Châm lại được tiếp cận với xu hướng nghiên cứu của thế giới đó là vật liệu nano.

Nhận thấy đây chính là công nghệ bào chế có thể khắc phục được những nhược điểm của thảo dược truyền thống, chị Châm đã bắt đầu bằng dự án “Công nghệ bào chế thực phẩm chức năng nguồn gốc thảo dược dạng Nano”.

Giải thích về cơ chế của công nghệ này, theo chị Châm, bằng công nghệ mô phỏng sinh học, các hoạt chất được đưa về dạng nhỏ đến kích cỡ nano mét. Ở kích thước này, khi vào cơ thể, nó sẽ được hấp thu một cách tối đa, nhả từ từ vào trong máu giúp làm tăng tác dụng của các loại hoạt chất này khi vào cơ thể.

Chính vì vậy, các sản phẩm của chị Châm đã đem lại hiệu quả rõ rệt chỉ sau một thời gian ngắn sử dụng, khẳng định được những giá trị của thảo dược Việt Nam. Nguồn gốc thảo dược cũng được chị Châm đặc biệt chú ý khi lựa chọn sử dụng. Chị Châm đã tìm về những địa phương có phân bố loại thảo dược đó để trực tiếp kiểm soát việc thu hái, sơ chế đảm bảo thảo dược không bị nhiễm nấm, mốc, bẩn làm giảm hoạt chất.

Theo chị Châm, tiềm năng thảo dược có ngay trong những thực phẩm phổ biến hằng ngày của người Việt Nam, thậm chí cả trong những phụ phẩm. Chị Châm lấy ví dụ về vỏ hạt đậu xanh, bã đậu tương, bã vừng đen sau khi ép lấy dầu.., vỏ củ hành khô được chị tinh chế hoạt chất để bào chế viên gout, viên hành tỏi đen tốt cho bệnh về tim mạch.

Sản phẩm chăm sóc sức khỏe của Thạc sỹ Bá Thị Châm gồm 3 nhóm:  

Thứ nhất, là nhóm sản phẩm nâng cao sức khỏe tổng thể (hệ miễn dịch) với quan điểm, miễn dịch là một cơ chế tự nhiên nhất giúp con người có sức đề kháng trước bệnh tật. Bởi vậy, trong chăm sóc sức khỏe trước tiên là nâng cao hệ miễn dịch. Trong nhóm sản phẩm này, nổi bật nhất là hai dòng sản phẩm Nanocurcumin và Tỏi đen. Sau khi nâng cao hệ miễn dịch kết hợp với hỗ trợ điều trị chuyên sâu thì khả năng hỗ trợ điều trị bệnh sẽ hiệu quả hơn nhiều.

Bởi vậy, trong nhóm sản phẩm thứ hai, chị Châm tập trung vào các sản phẩm hỗ trợ điều trị chuyên sâu, liên quan đến các bệnh chuyển hóa xuất hiện nhiều trong cuộc sống hiện đại như: rối loạn chuyển hóa lipit, tiểu đường, gout, tim mạch,…

Và nhóm sản phẩm thứ ba đó là hỗ trợ điều trị và nâng cao sức khỏe giới tính, với các sản phẩm mầm đậu nành hỗ trợ cân bằng nội tiết tố nữ, bổ thận nam,…

Với hai sản phẩm tinh chất mầm đậu nành và viên tiểu đường công nghệ cao MPsuno, Ths. Bá Thị Châm đã được nhận giải thưởng Phụ nữ sáng tạo năm 2017 do Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam trao tặng.

Trên chặng đường hơn 20 năm miệt mài nghiên cứu về các loại cây thuốc, một thành tựu vô cùng ý nghĩa với ThS.Bá Thị Châm là sản phẩm Viên tiểu đường công nghệ cao MPsuno. Đây là món quà sức khỏe chị ngày đêm nghiên cứu để dành tặng mẹ – bà Phí Thị Dần bị tiểu đường type 2 từ năm 2015 kèm biến chứng suy tim nhẹ và gan nhiễm mỡ. 

Viên tiểu đường công nghệ cao MPsuno là sản phẩm đầu tiên và duy nhất hiệp đồng tác dụng của phức hợp 3 Nano thảo dược: Nano Dây thìa canh, Nano Cam thảo đất và Nano Curcumin cùng 5 loại dược liệu quý. MPsuno được bào chế bởi bộ 3 công nghệ hiện đại: Chiết xuất chọn lọc tinh chất, lên men làm giàu chất và tạo hạt Nano sinh học từ vỏ bọc Chitosan, do đó tác dụng kiểm soát bệnh tiểu đường hiệu quả hơn vài chục lần so với các sản phẩm dược liệu thô và cao dược liệu. 

Viên tiểu đường công nghệ cao MPsuno không chỉ hạ đường huyết theo con đường ức chế hấp thu carbohydrate tại ruột, tăng cường sử dụng đường tại tế bào và ức chế tân tạo đường mà điểm đặc biệt ở sản phẩm này chính là khả năng khôi phục cơ chế điều hòa đường huyết tự nhiên của cơ thể thông qua kích thích tuyến tụy tăng cường bài tiết Insulin. 

Nhờ món quà sức khỏe mà nữ ThS.Bá Thị Châm dành tặng, đến nay bà Phí Thị Dần đã kiểm soát ổn định đường huyết ở mức 6.7 mmol/L, chỉ số HbA1c 6.1%, tổn thương trên tim mạch và gan nhiễm mỡ cũng biến mất hoàn toàn. 

Kho tàng dược liệu của Việt Nam vô cùng quý giá và còn nhiều giá trị tiềm ẩn chưa được khai thác. Bởi vậy, mong muốn của nhà nữ khoa học đó là không chỉ nâng tầm giá trị cây thuốc Việt mà còn góp phần làm giảm tỷ lệ nhập thuốc ngoại, giúp người dân được hưởng lợi, cả về chất lượng lẫn giá thành.