Công dụng và cách dùng Đương quy dược liệu chuẩn nhất không phải ai cũng biết

Đương quy được ví như một loại Sâm quý trong Đông y. Bởi sự đa dạng về tác dụng dược lý cũng như khả năng bồi bổ cơ thể, lưu thông khí huyết, đặc biệt là hỗ trợ điều trị tốt các bệnh lý liên quan tới phái nữ. Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về công dụng và cách dùng của dược liệu Đương quy qua bài viết dưới đây.

__________________________________________

1. Đương quy là cây gì?

Đương quy còn được biết đến với tên gọi Nhân sâm cho phụ nữ, tần quy, vân quy. Tên khoa học là Angelica sinensis, thuộc họ hoa tán (Apiaceae). Đây là một loại thực vật thân thảo, cây nhỏ có hoa, sống lâu năm, thường cao từ 40 – 80 cm. 

Rễ Đương quy có hình trụ dài, được phân nhiều nhánh gồm rễ chính và rễ phụ (đương quy vĩ). Đây là bộ phận chứa thành phần hóa học quan trọng nhất của loại dược liệu này. Trong đó 0,2 đến 0,4% tinh dầu trong thân rễ quyết định tới tác dụng của cây.

Đương quy dược liệu phát triển ở các vùng núi cao và có nguồn gốc từ Trung Quốc. Sau đó được di thực về Việt Nam và trồng nhiều tại các tỉnh: Lào Cai, Hòa Bình, Lai Châu… 

Trong Y học cổ truyền Việt Nam và Trung Quốc, Đương quy được xem là vị thuốc bổ huyết hàng đầu. Các phần khác nhau của củ Đương quy đem lại tác dụng khác nhau: Quy đầu (phần trên cùng) có công dụng chỉ huyết, quy thân (phần thân giữa) bổ huyết, còn quy vĩ (phần rễ) thiên về hoạt huyết, ngăn ngừa tình trạng ứ huyết.

2. Bộ phận sử dụng Đương quy

Bộ phận dùng chủ yếu của cây Đương quy là từ phần củ tới toàn bộ rễ cây. Các nhà khoa học đã chứng minh rằng trong tinh dầu Đương quy có chứa đến 40% là các acid tự do như: Ligustilide, n-butyliden phthalide, n-valerophenone-o-carboxylic acid, n-dodecanol. 

Ngoài ra, một số thành phần khác trong Đương quy dược liệu như: Coumarin, Sterol, Acid hữu cơ, Vitamin… khi kết hợp tạo nên tác dụng bổ máu, lưu thông khí của vị thuốc này. Đặc biệt, khả năng tác dụng hai chiều với tử cung khiến Đương quy còn được gọi với tên gọi khác là Nhân sâm của phụ nữ.

3. Công dụng của Đương quy dược liệu

3.1. Theo Y học cổ truyền

• Tính vị, quy kinh: Đương quy có vị ngọt cay, tính ấm và quy vào kinh Can, Tâm, Tỳ.
• Tác dụng: Đương quy được biết đến với tác dụng giúp bổ huyết, hoạt huyết, điều kinh, giảm đau, nhuận tràng. 

Trong Đông y, Đương quy là một vị thuốc quý được sử dụng trong các bài thuốc cải thiện các chứng về khí huyết như: Huyết hư (da xanh xao, cơ thể mệt mỏi); huyết ứ; rối loạn kinh nguyệt; đau bụng kinh;…

3.2. Theo nghiên cứu Y học lâm sàng 

Không chỉ trong Đông y mà hiện nay Đương quy dược liệu cũng được dùng trong Y học hiện đại với mục đích hỗ trợ điều trị một số bệnh như: 

• Thiếu máu, suy nhược cơ thể: Đương quy giúp bổ máu, từ đó tăng cường phục hồi cơ thể, giảm tình trạng mệt mỏi và cải thiện làn da trở nên tươi trẻ hơn.
• Huyết áp thấp và các triệu chứng tim mạch: Thành phần trong Đương quy có khả năng hỗ trợ điều hòa huyết áp, làm giãn động mạch vành. Từ đó tăng lưu lượng máu động mạch vành, giúp ổn định nhịp tim và hạ lipid huyết.
• Điều trị rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh ở phụ nữ: Đương quy ức chế sự co bóp tử cung, từ đó giúp lưu thông khí huyết, làm giảm cơn đau và có tác dụng điều hòa kinh nguyệt.

Ngoài tác dụng kể trên, Đương quy còn được sử dụng để điều trị các bệnh khác như: Mất ngủ, nhức đầu, táo bón, xương khớp…

4. Cách sử dụng Đương quy dược liệu

Đương quy gồm có: Hoa Đương quy, lá Đương quy, rễ Đương quy và Đương quy vĩ (rễ phụ nhỏ). Trong đó, thành phần rễ củ thường được sử dụng làm dược liệu chữa bệnh trong Đông y. 

Thành phần tinh dầu trong thân rễ Đương quy cho tác dụng rất tốt với cơ thể, phải kể đến như:

• Ligustilide: Tăng cường lưu thông máu.
• N-butylphthalide: Cải thiện tình trạng thiếu máu.
• Polysaccharide: Tăng cường hệ miễn dịch, hạn chế nguy cơ hình thành khối u.
• Phytoestrogen: Ức chế sự co bóp tử cung.
• Coumarin: Hoạt huyết, tác động làm giãn động mạch vành.

Chính bởi vậy, Đương quy sau khi thu hoạch cần được sơ chế và sử dụng phù hợp để đảm bảo được tối đa hàm lượng hoạt chất trong dược liệu.

4.1. Sơ chế Đương quy

Đương quy được giữ lại phần thân rễ, sau đó thái lát, rửa sạch rồi phơi khô hoặc sao khô để sử dụng. Thời điểm thích hợp nhất để thu hoạch là vào mùa thu khi rễ chứa nhiều hoạt chất nhất.

4.2. Cách sử dụng Đương quy

Đương quy có thể dùng theo những cách như sau:

• Chế biến thành món ăn bồi bổ cơ thể: Đương quy hầm tim heo, Đương quy hầm cá chép…
• Đương quy ngâm mật ong hoặc ngâm rượu
• Sắc lấy nước Đương quy kết hợp một số vị thuốc khác: Thục địa, Thược dược, Xuyên khung,…

Lưu ý khi sử dụng

• Đương quy phát huy hiệu quả tốt nhất khi sử dụng đúng mục đích của từng bộ phận trên cây thuốc: Đầu rễ – Cho tác dụng bổ máu tốt nhất; Cuối rễ – Hoạt huyết tốt nhất; Phần thân rễ – Vừa hoạt huyết vừa bổ máu.
• Bởi khả năng hoạt huyết và tác động tới tiêu hóa, do đó không dùng Đương quy với phụ nữ có thai, người bị tiêu chảy, người bị chứng rối loạn máu…

5. Đánh giá dược liệu Đương quy của dược sĩ MyPharma

5.1. Công dụng của dược liệu Đương quy 

Dù theo quan điểm của Y học cổ truyền hay Y học hiện đại thì Đương quy đều được đánh giá là một loại thảo dược quý. Các thành phần trong tinh dầu Đương quy chính là yếu tố tạo nên tác dụng bổ máu và tăng cường lưu thông khí huyết của vị thuốc này. Chính những tác dụng này cũng gián tiếp tác động đến bộ phận, cơ quan khác và đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe người dùng như: Điều hòa huyết áp, nhịp tim; Giảm đau, an thần; Kháng viêm…

Đặc biệt với chị em phụ nữ thì đây có thể coi là “thần dược” vì nó có khả năng cải thiện tình trạng rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh, da xanh xao. Đồng thời còn chống lão hóa, cải thiện sắc vóc cho các chị em.

5.2. Lưu ý khi sử dụng dược liệu Đương quy

Dù là một thảo dược có rất nhiều tác dụng với sức khỏe, tuy nhiên khi sử dụng Đương quy người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ như: Chán ăn, đầy hơi, rối loạn tiêu hóa hoặc kích ứng da… Do đó người bệnh cần lưu ý một số thông tin khi sử dụng Đương quy:

• Không dùng chung vị thuốc này khi đang sử dụng thuốc chống đông máu.
• Không dùng Đương quy cho phụ nữ có thai và người đang mắc bệnh rối loạn tiêu hóa.
• Không sử dụng khi cơ thể người bệnh quá yếu.
• Không lạm dụng rượu ngâm Đương quy, chỉ sử dụng tối đa 50ml/ngày và không dùng liên tục trong thời gian dài.

Để đảm bảo hiệu quả tốt nhất cũng như hạn chế được tối đa tác dụng không mong muốn khi sử dụng vị thuốc này, người bệnh nên tham khảo ý kiến và sự tư vấn của bác sĩ.

Sản phẩm Đương quy tửu MPSamquy

Đương quy tửu MPSamquy là viên bổ khí huyết được phát triển từ bài thuốc cổ phương Bát Trân Thang, viên nang hóa dựa trên bài Đương quy tửu của thầy Đỗ Đức Ngọc. Sản phẩm là sự kết hợp của phương thuốc nổi tiếng: Tứ quân (bổ khí) và Tứ vật (bổ huyết).

Thành phần trong MPSamquy:

• Nhân sâm 
• Đương quy
• Bạch thược 
• Xuyên khung 
• Thục địa 
• Hoàng kỳ 
• Phục linh 
• Cam thảo

Ưu điểm của Đương quy tửu MPSamquy so với Đương quy thông thường:

• Viên nang MPSamquy được bào chế trên công nghệ hiện đại, chiết xuất chọn lọc tinh chất. Nhờ đó giữ lại được các thành phần có hoạt tính sinh học và loại bỏ tạp chất, chất độc hại.
• Chứa hàm lượng cao vị thuốc đại bổ huyết Đương quy (800mg) và bổ sung thêm 7 dược liệu quý, tăng cường công dụng bổ cả khí lẫn huyết. Đặc biệt là vị thuốc bổ khí đầu bảng Nhân sâm được bổ sung trong sản phẩm với hàm lượng lên tới 800mg.
• Dễ sử dụng, không tốn thời gian và đảm bảo an toàn cho người dùng. 

Trên đây là những thông tin về dược liệu Đương quy cũng như cách dùng và một số lưu ý khi sử dụng. Hy vọng những chia sẻ này đã giúp mọi người hiểu để sử dụng dược liệu quý này một cách tốt nhất.

Đọc thêm: BẬT MÍ TÁC DỤNG TUYỆT VỜI CỦA SÂM ĐƯƠNG QUY